Twee banen, één contract: de onzichtbare belasting van zorg op werkgeluk
In veel huishoudens draait de werkweek van vrouwen op twee fronten tegelijk: betaald werk en onbetaalde zorg. Dat laatste blijft meestal onzichtbaar in de systemen van werk, maar is wél voelbaar in de agenda, de energie en de doorgroeimogelijkheden. De standaard werkweek is ooit ontworpen voor mannen zonder zorgtaken. En hoewel de samenleving veranderde, bleven veel werkstructuren ongemoeid. Het gevolg? Eén baan op papier, twee in de praktijk - met alle gevolgen van dien.
De mythe van ‘eigen keuze’
Veel vrouwen werken in deeltijd. Dat lijkt een vrije keuze, maar vaak is het een reactie op een werkomgeving die niet ontworpen is op gedeelde zorgtaken. Waar werkroosters botsen met schooltijden. Waar overlegmomenten buiten opvanguren vallen. Waar flexibel werken nog altijd minder flexibel is dan het lijkt. En waar de mentale last van het organiseren, regelen en zorgen automatisch bij vrouwen terechtkomt.
De vraag is dan ook niet: "Waarom kiezen vrouwen voor deeltijd?" Maar eerder: "Waarom dwingt het systeem vrouwen tot deeltijd?"
Zorg als onzichtbare arbeid
Onbetaalde zorg is geen vrije tijd. Het is arbeid, met impact. En die impact vertaalt zich in vermoeidheid, stress, een verhoogde kans op burn-out en minder ruimte voor professionele groei. Toch wordt deze inzet zelden erkend – laat staan gefaciliteerd – in beoordelingsgesprekken, loopbaanpaden of cao’s. Het gevolg? Structurele ongelijkheid op de werkvloer, verpakt als individuele keuzes.
Wist je dat…
- De 40-urige werkweek nog altijd gestoeld is op het jaren ’50 kostwinnersmodel?
- Vrouwen gemiddeld 6 uur per week minder werken dan ze eigenlijk zouden willen?
- Ze wekelijks 26,5 uur aan onbetaalde zorg besteden, tegenover 17,5 uur door mannen?
- De helft van de stellen zorg gelijk wil verdelen, maar dit slechts 9% daadwerkelijk lukt?
Tijd voor een ander model
Als we werkgeluk serieus nemen, moeten we niet alleen kijken naar werkplezier tijdens kantooruren, maar ook naar de ruimte om leven en werk in balans te brengen. Daarvoor is geen quick fix. Wel vraagt het om:
- Andere normen over werktijd, beschikbaarheid en loyaliteit
- Een herverdeling van zorg – niet alleen in gezinnen, maar ook op organisatieniveau
- Erkenning van onbetaalde arbeid als een factor die werkdruk én carrièrekansen beïnvloedt
- Flexibiliteit die écht werkt, in plaats van flexibiliteit die verplaatst naar de avonduren
Het systeem vraagt zorg. Maar wie zorgt er voor de vrouw?
Zolang werk blijft leunen op onzichtbare zorgarbeid, blijven vrouwen twee banen combineren – ten koste van energie, ambitie en geluk. De vraag is: blijven we dat ‘normaal’ vinden?